اثر تراکم نمونه برداری بر دقت تخمین برخی از ویژگیهای خاک در دشت شهرکرد

خاک به عنوان جزئـی از طبیعت هم دارای تـغییر پذیری ذاتـی است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تراکم نمونه برداری بر دقت تخمین برخی از ویژگی های خاک توسط کریجینگ در دشت شهرکرد انجام شد. بدین منظور، 240 نمونه سطحی خاک (افق a) به فاصله ی 125 متری از یکدیگر برداشت و موقعیت آن ها توسط gps ثبت گردید. نمونه ها پس از هواخشک شدن و کوبیده شدن از الک دو میلی متری عبور داده شدند. سپس، آزمایش های فیزیکی و شیمیایی شامل جرم مخصوص ظاهری، اجزای بافت خاک، درصدحجمی سنگریزه، درصد کربنات کلسیم معادل، درصد ماده ی آلی، ph و قابلیت هدایت الکتریکی مطابق روش های استاندارد انجام شد. تراکم های نمونه-برداری دوم (120 نمونه) و سوم (60 نمونه) به صورت تصادفی از نمونه های اولیه (240 نمونه) انتخاب شد و در عین حال سعی گردید موقعیت و فاصله ی نمونه ها به گونه ای باشد که توزیع یکنواختی از کل منطقه را پوشش دهند. در نهایت، مطالعات آماری و زمین آماری بر روی داده ها صورت گرفت. مقایسه میانگین نشان داد تفاوت معنی داری بین هر یک از ویژگی های مورد مطالعه در تراکم های مختلف نمونه برداری وجود ندارد. بنابراین، اگر هدف از نقشه برداری در منطقه، برآورد میانگینی از این ویژگی های خاک باشد با هزینه و زمان بسیار کمتری می توان نتیجه قابل قبول را به د ست آورد. با کاهش تعداد نمونه ها افزایش و یا کاهش منظمی در ضریب تغییرات (cv)، میانگین خطای تخمین (me) و جذر میانگین مربع خطای محاسبه شده (rmse) برای سه تراکم نمونه برداری مشاهده نشد و مقادیر کم ریشه میانگین مجذور خطا (rmse) بیانگر دقت قابل قبول تخمین ها در تمامی حالات بود. مقایسه ی چشمی نقشه های کریجینگ ویژگی های مختلف خاک بین همـه ی تـراکم های نمونه برداری نشان داد که تمامی ویژگی ها در سه سطح تـراکم نمونه برداری دارای الگوی تقریباً مشابهی هستند. در بررسی هم خوانی کمی نقشه های کریجینگ مربوط به سه تراکم نمونه برداری، برای اغلب ویژگی ها بالاترین میزان هم خوانی بر اساس مقادیر صحت عمومی و شاخص کاپا، بین دو تـراکم نـمونه برداری اول و دوم (به ترتیب با 240 نمونه و 120 نمونه) و کم ترین مـیزان هم-خوانی بین دو تـراکم نمونه برداری اول و سوم (به ترتیب با 240 نمونه و 60 نمونه) مشاهده شد. با این حال، مقادیر شاخص های مذکور در تمام تراکم های نمونه برداری، بالا و بسیار نزدیک به هم بود. بنابراین، می توان گفت هم آمار کلاسیک و هم آمار مکانی بیانگر مشابه بودن میزان تغییرات هر یک از ویژگی های خاک در سه سطح مورد مطالعه هستند و تهیه ی نقشه های اختصاصی و نیمه تفصیلی ویژگی های خاک می تواند جایگزین نقشه های تفصیلی تر شود و در هزینه و زمان صرفه جویی گردد. انجام چنین مطالعاتی در سطح وسیع تر و برای سایر ویژگی های خاک می تواند دیدگاه بهتری از تغییرپذیری خاک ایجاد نماید. کلیدواژه ها: ویژگی های خاک، تراکم نمونه برداری، کریجینگ، صحت عمومی، شاخص کاپا